Varis Neden Olur? Nasıl Geçer? Varis Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Varis toplar damalarda meydana gelen bir hastalıktır. Varis hastalığı en sık bacaklarda varis olarak karşımıza çıkmaktadır. Ve kadınlarda çok daha sık görülen bir hastalıktır. Neredeyse her iki kadından birinde varis ve kılcal damar çatlaması sorunları görülmektedir. Özellikle yaşın ilerlemesi ile birlikte her iki kadından birinde varis sorunu görülebilmektedir.

Bu yazımızda varis neden olur, varis nasıl geçer, varise ne iyi gelir, varis ağrısına ne iyi gelir, varis nasıl tedavi edilir, en iyi varis tedavisi hangisidir gibi varis hakkında en çok merak edilen soruların cevapları detaylı olarak ele alınacaktır.

Varis tedavilerinin daha iyi anlaşılabilmesi için varis hastalığının yapısının anlaşılması daha faydalı olacaktır. Hastalığın yapısal özelliklerinin bilinmesi varisten korunma açısından da önem arz etmektedir.

Varis Neden Oluşur?

Vücudumuzda atardamarlar, toplardamarlar ve kılcal damarlar bulunmaktadır. Atar damalar kalpteki kirli kanın vücuda dağıtılmasından, toplardamarlar ise kullanılmış yani kirli kanın temizlenmek üzere kalbe taşınmasını sağlamaktadır. Vücutta kullanılan kan kalbe taşınırken yer çekiminin aksine yönde hareket eder. Kanın bu şekilde hareket ederken geriye kaçmaması için toplar damarlar üzerinde valfler yani kapakçıklar bulunmaktadır. Bu kapakçıklar sayesinde kan kalbe taşınırken geriye kaçmaz.

Ancak zaman içerisinde damar kapakçıklarının görevine yerine getirememesine bağlı olarak kirli kan damarda birikmektedir. Kirli kanın damarda birikmesi ise zamanla damarın yapısının bozulmasın ve varis hastalığının oluşmasına neden olmaktadır.

Varis Oluşmasına Neden Olan Faktörler Nelerdir?

Varis genetik bir hastalıktır. Bu nedenle aile bireylerinde varis olan kişilerde varislerin görülme ihtimali daha fazladır. Ayrıca varis sorunu kadınlarda erkeklere nazaran 2 kat daha fazla görülmektedir. (1) Bunlar varis oluşmasına neden olan ve değiştirilemeyecek faktörlerdir. Ancak birde varis oluşmasına neden olan dışsal faktörler bulunmaktadır. Bu faktörlerin engellenmesi ile varis oluşması ve oluşan varislerin ilerlemesi engellenebilmektedir.

Uzun süre ayakta kalmak veya uzun süre oturmak

Hareketsiz bir hayata sahip olmak

Sağlıksız beslenmek

Çok dar giysiler giyinmek

Aşırı kilolu olmak

Doğum kontrol hapı kullanmak gibi nedenler varis oluşma riskini arttırmaktadır.

Özellikle genetik yatkınlık bulunan kişilerin yukarıda bahsedilen hususlara dikkat etmesi önerilmektedir.

Varis Belirtileri Nelerdir?

Varis hastalığında ilk etapta ciddi şikayetler görülmez. Ama hastalığın ilerlemesi ile birlikte ciddi ve gündelik hayatı zorlaştıracak şikayetler görülmeye başlamaktadır. Varis hastalığının belirtileri şunlardır;

Bacaklarda ağrı, sızlama, kaşıntı

Bacaklarda kramp (özellikle gece ortaya çıkan kramplar)

Bacaklarda ağırlık ve yorgunluk hissi

Ciltte renk değişimi

Ciltten belirgin ve çıkık damarlar

İleri aşama varislerde ise bacak yaraları ve kanama şikayetleri görülebilmektedir. (2)

Varis Türleri Nelerdir?

Vücudumuzda ortaya çıkan varisler 3 gruba ayrılmaktadır. Bunlar kılcal damar çatlamaları, orta boy varisler ve büyük boy varislerdir. Tüm boyutta varisler ameliyatsız varis tedavi yöntemleri ile kalıcı olarak tedavi edilebilmektedir.

Kılcal Damar Çatlaması (Kılcal Varis) Nedir?

Kılcal damar çatlamaları tıbbi olarak hastalık sınıfında değerlendirilmez. Daha çok estetik ve kozmetik bir sorun olarak değerlendirilir. 1mm den ince olan kılcal damarlarda ortaya çıkan damar çatlaması sorunlarıdır. Kılcal damarlarda ortaya çıkan varisler büyüyerek orta boy varislere dönüşmezler. İlerlemek yerine yayılma eğilimindedir. Kılcal damarlar tedavi edilmezse tıpkı örümcek ağı gibi yayılabilirler. Bu nedenle kılcal damarlar İngilizce de spider veins yani örümcek ağı damarlar olarak anılmaktadır.

Kılcal damar çatlamaları varisler gibi bacaklarda ağrı ve kramp benzeri şikayetlere neden olmazlar. Ancak çok yaygın kılcal damarları olan hastalarda nadiren de olsa sızlama şikayeti görülebilmektedir.

Orta Boy Varisler ( Retiküler Varisler)

Toplar damarlarda ortaya çıkan 2-3 mm kalınlığındaki varisler retiküler yani orta boy varisler olarak sınıflandırılmaktadır. Bu tür varisler tedavi edilmedikçe ilerleme eğilimindedir. Orta boy varisler ciltten kabarık, morumsu ve yeşilimsi kıvrımlı bir haldedir. Kılcal varisler herhangi bir şikayete neden olmaz. Ancak orta boy varisler bacaklarda ağrı, kaşıntı gibi şikayetlere neden olabilmektedir. Zamanla tedavi edilmeyen varislerde daha şiddetli şikayetler görülmektedir.

Büyük Boy Varisler

3 mm den büyük olan varisler büyük boy varis olarak sınıflandırılmaktadır. Bu aşamadaki varisler bazı hastalarda şiddetli bacak ağrısı, gece krampları gibi şikayetlere neden olabilmektedir. Ayrıca ilerleyen varisler ciltten oldukça kabarıktır. Bu tür varisler tedavi edilmezse zaman içerisinde dolaşım tamamen durabilir ve varis ülseri adı verilen bacak yaraları ortaya çıkabilir.

Varis Nasıl Geçer?

Varis damarın yapısında orta çıkan bir sorundur. Bu nedenle kendi kendine geçmez. Yüzeysel olarak kullanılacak krem ve ilaçlarında faydası yoktur. Cilt üzerinden sürülen bir krem cilt alında bulunan damara etki edemez. Varisler ancak doktor müdahalesi ile geçer. Ancak gerekli önlemler alınması ile oluşması ve ilerlemesi engellenebilir.

Varise Ne İyi Gelir?

Varis oluşmasını ve oluşan varislerin ilerlemesini engellemek mümkündür. Varisten korunmak için başlıca yöntemler şunlardır;

Hareketli bir yaşam tarzı benimsenmelidir.

Uzun süre oturmaktan ve uzun süre ayakta durmaktan kaçınılmalıdır.

Özellikle genetik yatkınlığı olanlar varis egzersizleri yapmalıdır.

Hamam, sauna gibi sıcak ortamlar damarların gevşemesine neden olduğu için varis oluşma riskini arttırır. Bu nedenle riskli kişilerin bu tür ortamlara sık gitmesi önerilmez.

Dar giysiler, topuklu ayakkabılar varis riskini arttırır. Bu nedenle varisten korunmak için çok dar olmayan kıyafetler tercih edilmelidir.

Bol su içmek ve sağlıklı beslenmek kalp damar sağlığı açısından oldukça önemlidir. Sağlıklı bir dolaşım sistemi varis riskini azaltmaktadır.

Aşırı kilolu olmak varis riskini büyük oranda arttırmaktadır. Bu nedenle kilo kontrolü varisten korunmak için önemlidir.

Oluşmuş varislerin ilerlemesinin önlenmesi için doktorun reçete edeceği uygun varis çoraplarının kullanılması da oldukça etkilidir.

Varis Nasıl Tedavi Edilir?

Varis tedavisi ameliyatla ve ameliyatsız yöntemlerle yapılabilmektedir. Ameliyatsız yöntemlerin geliştirilmesi ile birlikte ameliyatlı tedaviler güncelliğini yitirmiş ve uygulayıcısı azalmıştır. Günümüzde varis tedavisinde ameliyatsız yani kesi ve dikiş yapılmadan uygulanan tedavi yöntemleri tercih edilmektedir. Ameliyatsız varis tedavi yöntemleri ile kılcal varislerden büyük boy varislere kadar tüm varisler kalıcı olarak tedavi edilebilmektedir.

Varisler ameliyatsız olarak lazer, radyo frekans, köpük, skleroterapi, yapıştırma ve mikro flebektomi yöntemleri ile tedavi edilebilmektedir. Hangi yöntem ve ya yöntemlerin kullanılacağı doktorun yapacağı doppler muayenesi ile belirlenmektedir.(3)

En İyi Varis Tedavisi Hangisidir?

En iyi varis tedavisi hastanın varisinin yapısına en uygun ameliyatsız tedavidir. Genelleme yapılarak en iyi varis tedavisi budur demek doğru değildir. Orta boy varislerde sıklıkla köpük ve skleroterapi, kılcal damarlarda lazer ve radyo frekans tedavisi, kalın varislerin tedavisinde ise mikro flebektomi yöntemi tercih edilmektedir.

Ameliyatsız Varis Tedavisi Avantajları Nelerdir?

Varis hem sağlık hem de estetik açıdan rahatsızlığa neden olmaktadır. Ameliyatsız tedavilerde kesi ve dikiş olmaması sayesinde tedavi sonrasında hiç iz kalmaz. Bu sayede estetik bir şekilde tedavi edilebilir.

Kesi ve dikiş olmaması sayesinde hastane yatışı ve evde istirahat gerektirmez. Hastalar tedavi sonrasında aynı gün işine ve sosyal hayatına dönebilir.

Hastane yatışı ve narkoz gibi prosedürler olmaması sayesinde ameliyat yöntemine göre çok daha ekonomiktir.

Ameliyat korkusu olanların bile kolaylıkla yaptırabileceği kadar pratik tedavilerdir. Varislerin çokluğuna göre 10-30 dakika kadar kısa sürede tedavi tamamlanabilmektedir.

Konu hakkında ki şu makalemiz dikkatinizi çekebilir: Estetik Varis Tedavi Yöntemleri

Tedavi Edilen Varisler Tekrar Eder Mi?

Ameliyatsız varis tedavileri ile sorunlu damarlar kalıcı olarak kapatılır. Varisli damarlar çürük diş gibidir. Tedavi ile tamamen yok edilir. Ancak nasıl bir dişinizi çektirmeniz diğer dişlerinizin çürümesine engel olmayacaksa benzer şekilde tedavi edilen varis sonsuza kadar yok olur. Ama varis oluşma sebepleri ortadan kaldırılmaz ise küçük bir ihtimalle başka damarlarda genişleme olabilir.

Varisli Damarın Kapatılması Sağlık Açısından Sorun Yaratır Mı?

Toplardamarların görevi vücutta kullanılan kirli kanın temizlenmek üzere kalbe pompalanmasıdır. Varis oluşan damarlarda bu işlem artık yapılamaz. Haliyle bahsi geçen damarların vücuttaki işleyişe olumlu bir katkısı bulunmamaktadır. Aksine kirli kanın taşınamaması sağlık açısından olumsuz sonuçlara neden olmaktadır. Bu nedenle sorunlu damarın kapatılması değil kapatılmaması sağlık açısından sorunlara neden olmaktadır.

Varis Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Varis olan damarlarda kirli kan birikir ve sağlıklı bir dolaşım sağlanamaz. Kirli kanın damarda birikmesi damarların yapısının bozulmasına neden olur. Kan birikince damar genişler. Genişleyen damarlarda bir süre sonra kanama görülebilir. En son aşamada ise bölgede kan akışının tamamen durması ile birlikte bacak yaraları oluşur. Bu yaralara varis ülseri denir. Bölgede sağlıklı bir dolaşım olmaması nedeniyle yara iyileşemez. Uzun bir tedavi süreci gerekir.

Yaz Aylarında Varis Tedavisi Yapılır Mı?

Varis tedavisi için özel bir mevsim ya da zaman bulunmamaktadır. Varisler oluştuklarından sonra her zaman tedavi edilebilir. Erken tedavi edilirse derecesi ilerlemez. Şikayetlerin derecesi artmaz.

Gebelik ve Emzirme Döneminde Tedavi Uygulanıyor Mu?

Kadınlarda varislerin en sık oluştuğu dönem gebelik dönemidir. Bebeğin varlığı ile anne vücudundaki kan miktarında artış olur ve bu durum damarlara daha fazla baskı uygulanmasına neden olur. Baskı uygulanan damarlar varis oluşması açısından daha uygundur. Ayrıca gebelikte salgılanan hormonlar damar yüzeylerinde gevşemeye neden olmasından dolayı varis oluşmasına zemin hazırlar.

Gebelik ve emzirme dönemi bebeği doğrudan etkileyen bir süreç olması sebebiyle bu dönemlerde varis tedavisi uygulanmamaktadır.

Varis Muayenesi Nasıl Yapılır?

Varis muayenesi hastanın sedye üzerinde ayakta durduğu konumda yapılır. Bunun sebebi ise varislerin en rahat ayakta durulan pozisyonda görülmesidir. Ayrıca doktorun gerekli görmesi halinde damar ultrasonu anlamına gelen doppler çekimi yapılır. Doppler sayesinde varisler hakkında ayrıntılı bilgi elde edilmiş olur.

Kaynaklar

1. Fukaya, E., Flores, A. M., Lindholm, D., Gustafsson, S., Zanetti, D., Ingelsson, E., & Leeper, N. J. (2018). Clinical and genetic determinants of varicose veins: prospective, community-based study of≈ 500 000 individuals. Circulation, 138(25), 2869-2880. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6400474/
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470194/#:~:text=The%20primary%20pathologies%20related%20to,venous%20pressure%20in%20the%20extremity.
3. 2.Lin, F., Zhang, S., Sun, Y., Ren, S., & Liu, P. (2015). The management of varicose veins. International surgery, 100(1), 185-189. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4301287/