Makat Çatlağı (Anal Fissür) Hastalığı

Türkiye’de kabızlık problemi ile yaşayan insan sayısı milyonlarla ifade edilmektedir. Pe ki bu durumu sağlık sorunu olarak gören ve çözümü için doktora başvuru yapan sayısı kaç dersiniz. Maalesef çok düşük oranlarda kalmaktadır. Bu nedenle ülkemizde makat hastalıklarında sürekli artış görülmektedir. Çünkü günlük hayatta ciddiye almadığımız birçok sorun hastalıkların doğrudan ya da dolaylı olarak nedeni olabilmektedir. Örnek vermek gerekirse kabızlık başta hemoroid olmak üzere bu sayfada detaylarını göreceğimiz anal fissür ve anal hematom nedenlerindendir.

Anal Fissür Nedir?
Halk arasındaki tabiri makat çatlağı, makat yırtığı olarak bilinen Anal Fissür bölgenin en ağrılı hastalıklarından biridir. Öyle ki hastalar o ağrıyı yaşamamak için tuvalete gitmek istemezler. Sorunun yapısına bakacak olursak rektumun son kısmında küçük bir kesik, çizik olarak görülür. Dışkılama esnasında dışkı bu kesiğe temas ettiği için haliyle ciddi anlamda can yanmasına neden olmaktadır. Şikayetleri yeni oluşum ve kronik olmak üzere değişiklik göstermektedir. Bununla ilgili detayları yazının devamında göreceğiz.

Nasıl Ouşur?
Evet arkadaşlar yazının giriş kısmında da belirtildiği gibi sorunun ana nedeni konstipasyon dediğimiz kabızlık olup, kalın bağırsaklarda bekleyen dışkı daha kuru ve sert olmaktadır. Dışkılama esnasında rektumu hayli zorlayan bu durum maalesef geçiş esnasında cildi kesebilmektedir. Aşağıda yer alan videoda nasıl oluştuğu animasyon görüntüleri ile anlatılmaktadır. Yazıya kısa bir ara vererek videoya göz atmanızı öneririm.

Kronik İshal: En önemli nedeni kabızlık olmasına karşın tam tersi olan ishalde maalesef makatta çiziğe neden olabilmektedir. Bu nedenle hem kabızlık hem de ishal tehlikelidir.

Nasıl Anlaşılır?
Öncelikle yeni doğmuş bebeklerden yaşı hayli ilerlemiş dedeler, ebelere kadar tüm insanları etkileyen bir sorundur. Bebeklerin büyük bir bölümünde 1 yaşına kadar bu sorun sık görülür. Pe ki şimdi bu sorunu nasıl anlayacağımıza bakalım.

Dışkılama Esnasında Can Yanması: İlk andan itibaren can yanması durumun normal olmadığını göstermektedir. Çünkü rektum içinde cilt kesiliyor ve dışkı yani pislik ile temas ederek can yanmasına neden oluyor. İlk 10-15 gün bu can yanması problemi kısa süreli olmaktadır. Dışkılama esnasında sanki rektum iç kısmını camla çiziyormuş gibi bir acı yaşanır. Dışkılama bitip, kişi tuvaletten çıktığında can yanması 3-4 dakika içinde geçmektedir. Fakat bu durum sadece ilk 10-15 gün için geçerlidir. Bu süreç içinde tedavi olmamanız halinde kronik hale gelerek şikayetlerin artmasına neden olacaktır. Bunu anlamak içinde yine ağrının sürecine bakmak gerekir. Kronik anal fissür hastalarında ağrı dışkılama sonrası 2-3 saat daha devam etmektedir.

Kanama: Bir diğer belirti ise dışkılama esnasında kanama olup, açık kırmızı yani taze kan olabilmektedir. Genelde 3-4 damla olacak şekilde bir kan ile karşı karşıya kalırsınız. Tabii ki her makatta kanama Anal Fissür olmayacağını bilmelisiniz. Ağrısız kanama varsa bu genelde hemoroid ile alakalıdır.

Kaşıntı: Diğerleri kadar can sıkıcı olmasa da kaşıntıya sebep olmaktadır. Tabii ki kaşıntının en önemli nedeni mayasıl dediğimiz anal dermatit, hemoroid ve kondilom gibi hastalıklar olduğunu unutmayın

Makat Çatlağı Nasıl Geçer?
Öncelikle kendi kendine geçen bir hastalık olmadığını bilmelisiniz. Çünkü toplum olarak bekle bakalım geçer mantığında olduğumuz için bu huydan vazgeçmeliyiz. Çünkü makat çatlağının tedavisi ilk 10 günlük süreçte daha kolay bir şekilde yapılmaktadır. Yani her halükarda doktordan yardım almanız gerekir.

Anal Fissür İçin Hangi Doktora Gidilir?
Dışkılama esnasında acı ve kanama yaşıyorsanız geç kalmadan bir doktora muayene olmanız gerekir. Tercih etmeniz gereken bölüm genel cerrahi olup, alt branş ise proktoloji olmaktadır. Çünkü proctologlar makat hastalıkları teşhis ve tedavisinde uzman isimlerdir. Ankara’da proctolog arıyorsanız IDEA Kliniğe bekleriz.

Makat Çatlağı Tedavisi Nasıl Yapılır?
Hangi tedavinin uygulanacağına karar vermek için öncelikle muayene olmanız gerekir. Sadece 2 dakikalık işlem olan anal fissür muayenesi ile hastalığın yeni ya da kronik olduğu anlaşılmaktadır. Doktora yardımcı olması için sizde sorunun başladığı zamanı ve yaşadığınız ağrı süresini belirtmelisiniz. Buna göre öncelikle hastalık yeni ya da kronik olarak ayrılır ve uygulanacak tedavi belirlenir.

Makat Çatlağı İçin Krem Önerisi: Yeni dönem yani 1 hafta 10 günü geçmeyen hastalarda kremle tedavi denenmektedir. Bunun için Gliseril Trinitrat içeren kremler tavsiye edilir. Bunlar piyasada satıldığı gibi doktor reçetesi ile tecrübeli eczacılar tarafından hazırlanmaktadır. Ürün ismi vermek gerekirse Rectogesic ve Rectoderm krem ön plana çıkmaktadır. Etkisi yeni dönem hastalarda %30-%40 olmaktadır. Yani kesin etkili olduğunu söylemek zordur. Fiyatları da 90-100 TL arasında değiştiği için kullanmadan önce düşünmelisiniz. Zira %100 etkili olan diğer tedavi yöntemlerini aklınızdan çıkarmamalısınız.

Makat Çatlağı İçin Krem Önerisi;
Şikayetler başladığı günlerde ilaç tedavisine başlanırsa olumlu cevap alma ihtimali oldukça yüksektir, vakaların neredeyse yarında tamamen iyileşme elde edilebilir.

İlaçlar üç gruba ayrılır.
1- İyileşmeyi engelleyen kas kasılmasını engelleyen ilaçlar
2- Dışkılama esnasındaki acıyı azaltan ilaçlar
3- Hem kası gevşeten hem acıyı kesen kombine ilaçlar.

Birinci grup ilaçlar Rectoderm ve Anrecta kremdir. İçeriğinde nitrogliceryn de denilen isosorbit di nitrat vardır. Başağrıtma ve tansiyonu düşürme yan etkileri vardır ama bu yan etkilerin hayati önemi yoktur (1) .
İkinci grupta Anestol Merhem vardır, sürüldüğü bölgeyi uyuşturur, dışkılama sırasında daha az acı olmasını sağlar (2).

Üçüncü grupta Anuflex Merhem vardır dışkılarken olan acıyı engeller ve dışkılamadan sonra ortaya çıkan kas kasılmasını gevşeterek iyileşme sağlar. Tek merhemde hem Rectoderm Krem hem de Anestol Merhem etkisi elde edildiği için başarısı daha yüksektir (3).

Kronikleşmiş hastalarda üç grubun da başarısı düşüktür ama denemek doğru bir yaklaşım olur.
Hangi grup ilaç tercih edilirse edilsin kabızlık sorunu yaşanmamalıdır, kabızlık devam ederse iyileşme ihtimali çok düşer.

İlaçlardan cevap alınıp alınamayacağı 2 haftada belli olur, 2 haftada olumlu sonuç alınamadıysa bu şekilde iyileşmeyecek demektir, daha fazla acı çekmeden diğer yöntemlere geçilmelidir.

Botoks Enjeksiyonu: Anal fissür tedavisinde ameliyatsız yöntem olarak en gelişmişi Botulinum Toksini olmaktadır. Orijinal ismini İnternet sitelerinde kullanmak yasak olduğu için burada Türkçe karşılığı ve açılımını yazabiliyoruz. İlacın özü Clostridium botulinum bakterisi tarafından üretilen bir tür proteindir. Türkiye’de botoks denince insanların aklına daha çok estetik amaçlı kullanımlar gelmektedir. Evet 2002 yılından beri güzellik ve estetik cerrahi alanında sıkça kullanılmaktadır. Fakat kullanım alanı sadece estetik ile sınırlı kalmadan birçok hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır.

Tedavisi botulinum toksini ile yapılan hastalıklara bakacak olursak konumuzda bahsi geçen anal fissür ilk sırada yer almaktadır. Bunun dışında Strabismus veya diğer adıyla şaşılık olarak bilinen gözün önlenemeyen kaymalarında kullanılmaktadır. Aynı şekilde Tortikoliz, Blefarospazm ile bazı beyin hasarlarının tedavisinde kullanılmaktadır. Bu konularda ayrıca uzun bir yazı yazarak detaylıca ele alırız. Şimdi dilerseniz botoks uygulamasının makat çatlağında nasıl yapıldığına bakalım. Aşağıda yer alan butona tıklayarak, videoyu Youtube üzerinden izleyebilirsiniz.

Anal Fissür Ameliyatı
Yukarıda belirttiğim yöntemlere ek olarak birde ameliyat ile yapılan tedaviler bulunmaktadır. Özellikle kamu hastanelerinde botoks uygulaması olmadığı için kronik makat çatlağı hastalarında ameliyat uygulanmaktadır. Uygulama açık ve kapalı yöntemlerle olmak üzere 2 şekilde yapılmaktadır. Her ikisi arasında ciddi anlamda farklılıklar bulunmaktadır. Şimdi dilerseniz bu yöntemler ve yapılışına bakalım.

Açık Anal Fissür Ameliyatı: Çok fazla önermediğimiz bu yöntem maalesef büyük bir kesi ile yapılmaktadır. Sorunlu kası kesebilmek için anüsten bağırsağa doğru 3-4 cm arasında kesi yapabilmektedir. Bu şekilde sorunlu kas açığa çıkarılarak kesilmektedir. Yapılan kesik açık bırakabilir ya da dikiş atılabilir. Kesi büyük olduğu için haliyle ağrı ve iyileşme süreci biraz uzun süreç alacaktır. Kanama ve iltihaplanma riskinin yüksek olduğu açık yöntem yerine L.I.S uygulamasını öneriyoruz.

Lateral Internal Sfinkterotomi: Yukarıda da belirttiğim gibi kısa adı L.I.S olup Türkçe karşılığı ile belirtmek gerekirse kapalı makat çatlağı ameliyatı anlamına gelmektedir. Açık yönteme göre birçok avantajı olup, en güzel yönü anüsü boydan boya kesmek yerine sadece 1 yada en fazla 1,5 cm delik açarak sorunlu kası açığa çıkarır ve kesme işlemini kanama olmaması için elektrokoter adını verdiğimiz cihaz ile yapmaktadır. Kesi çok küçük olduğu için herhangi bir dikiş vs gerektirmez. Kanama ve iltihaplanma olmayan bu yöntemde ise ağrı çok düşük düzeyde kalacak olup, 3-4 gün içinde kişi sağlığına kavuşmaktadır.

Makat Çatlağı Bitkisel Tedavisi Mümkün Görünmüyor!
Evet arkadaşlar bu hastalığın tedavisine yönelik geliştirilmiş olan bilimsel tedavi yöntemlerini yukarıda başlıklar halinde ele aldık, son olarak ise bitkisel uygulamalara değinmek istiyorum. Makat çatlağında maalesef yeri olmayan bir yöntemdir. O nedenle paranız ve sağlığınızdan olmayın.

Fissür Tedavi Edilmezse Ne Olur?
Kimsenin böyle bir hataya düşmesini önermem, çünkü ülkemizde sağlık imkanları oldukça gelişmiş olup, ulaşmak çok kolaydır. Bu haliyle tedavi olmadan yaşamak çok akla yatkın değildir. Tedavi edilmediğini kabul edersek nasıl bir sonuç ile karşılaşacağımıza bakalım. Öncelikle her dışkılama sonrası 3-4 saat ağrı ile karşı karşıya kalacaksınız. Bu durum katlanılır bir süreç değildir. Bunun dışında maalesef ilerleyen süreçte anüs kanserine neden olabilmektedir. Bu nedenle mutlaka bilimsel yöntemlerle tedavi olmalısınız. Bilimsel olmayan ürünlerle zaman kaybetmeniz tedavi olmamak gibi bir şeydir.

Tedavi Sonrası Tekrarlar mı?
Sorunun kaynağı olarak yazının giriş kısmında kabızlık olduğunu belirttik, sizin anal fissür tedavisi olmanız yeniden makat çatlağı olmanıza engel olmaz. Bu nedenle kabızlık problemine önlem aldığınızda anal fissür başta olmak üzere hemoroid ve anal hematom gibi hastalıklara karşı korunmuş olursunuz.

REFERANSLAR

1. Hyman, N. H., & Cataldo, P. A. (1999). Nitroglycerin ointment for anal fissures. Diseases of the colon & rectum, 42(3), 383-385.
2. Villalba, H., Villalba, S., & Abbas, M. A. (2007). Anal fissure: a common cause of anal pain. The Permanente Journal, 11(4), 62.
3. Naseer, S., & Lorenzo-Rivero, S. (2012). Role of Calendula extract in treatment of anal fissures. The American Surgeon, 78(8), E377.

https://www.ideaklinik.com/anal-fissur-makat-catlagi-nedir.html